Ang wika ay isang mahalagang kasangkapan upng magkaunawaan ang mga tao. Ito ang nagsisilbing tulay sa mga tao upang maipahayag ang kanilang mga saloobin sa bawat isa. Bilang mga Pilipino, tulad din ng ibang bansa, tayo ay may sariling wika. Ito ang Filipino.
Hindi tayo dapat malito sa pagkakaiba ng dalawa. Kung sa Ingles, ang ating wika ay "Filipino," ang tao o ating pagkamamamayan naman ay "Filipino" at ang ating bansa ay "Philippines." Kung sa ating wikang pambansa naman na Filipino, ang ating wika ay "Filipino," ang tao o pagkamamamayan ay "Pilipino" at ang ating bansa ay "Pilipinas."
Mahalaga na malaman natin ang pagkakaiba ng dalawang ito lalo't tayo ay mga Pilipino. Sa pamamagitan nito, maipapakita natin ang ating pagpapahalaga sa Filipino na ating wika at sa ating pagkamamamayang Pilipino.
Lunes, Disyembre 22, 2008
Linggo, Disyembre 21, 2008
Banghay-Aralin, kailangan pa nga ba?
Ilang buwan pa lamang ang nakalilipas nang pag-usapan sa senado kung dapat pa nga bang gumawa ng banghay-aralin ang mga guro at hanggang ngayon ay tila wala pa ring nabubuong pagpapasya ukol dito.
Ang banghay-aralin ay isang plano ng mga aralin ng isang guro. Dito nakalagay kung ano ang magiging takbo ng talakayan sa araw-araw. Ito ay may tatlong uri: ang detalyadong banghay-aralin na mayroong gawain ng mga guro at mag-aaral, ang semi-detalyado na mayroong gawain ng guro at ang banghay-aralin na brif kung saan nakabuod na lamang ang bawat bahagi. Ang banghay-aralin ay binunuo ng limang mahahalagang bahagi: ang layunin, paksang-aralin, pamamaraan, evalwasyon at kasunduan. Ang mga layunin ay dapat na nakatuon sa tatlong aspeto: ang kognitibong layunin na sumusukat sa pag-iisip ng mag-aaral, ang apektibo para sa damdamin at saykomotor para sa pagsasagawa ng mga natutunan. Sa paksang-aralin naman nakalagay ang pamagat ng aralin na tatalakayin, ang mga sanggunian o referens at ang mga kagamitan upang higit na matuto ang mga mag-aaral. Ang pamamaraan ay naglalaman ng mga gagawin ng guro at ng kanyang mga estudyante mula sa panimulang gawain, motiveysyon, paglalahad ng aralin, malayang talakayan, paglalahat, paglalapat hanggang sa pagsasagawa at pangwakas na gawain. At upang masukat ang natutunan ng mga mag-aaral ay magbibigay ang guro ng evalwasyon na binubuo ng ilang mga tanong tungkol sa napag-aralan. Ang huling bahagi naman ay ang pagbibigay ng kasunduan o asaynment para sa susunod na aralin.
Ngayon, sa paglabas ng mga makabagong pamamaraan sa pagtuturo, hindi na kailangan pa ang paggawa ng banghay aralin ayon sa nakararami. Ngunit marami pa rin ang tutol dito sa dahilang mawawalan ng sistema ang pagtuturo ng mga guro.
Para sa akin, kailangan pa rin ang banghay-aralin dahil mas nagiging organisado ang pagtuturo kung meron nito. Ikaw, sang-ayon ka ba sa pag-alis sa banghay-aralin o hindi?
Ang banghay-aralin ay isang plano ng mga aralin ng isang guro. Dito nakalagay kung ano ang magiging takbo ng talakayan sa araw-araw. Ito ay may tatlong uri: ang detalyadong banghay-aralin na mayroong gawain ng mga guro at mag-aaral, ang semi-detalyado na mayroong gawain ng guro at ang banghay-aralin na brif kung saan nakabuod na lamang ang bawat bahagi. Ang banghay-aralin ay binunuo ng limang mahahalagang bahagi: ang layunin, paksang-aralin, pamamaraan, evalwasyon at kasunduan. Ang mga layunin ay dapat na nakatuon sa tatlong aspeto: ang kognitibong layunin na sumusukat sa pag-iisip ng mag-aaral, ang apektibo para sa damdamin at saykomotor para sa pagsasagawa ng mga natutunan. Sa paksang-aralin naman nakalagay ang pamagat ng aralin na tatalakayin, ang mga sanggunian o referens at ang mga kagamitan upang higit na matuto ang mga mag-aaral. Ang pamamaraan ay naglalaman ng mga gagawin ng guro at ng kanyang mga estudyante mula sa panimulang gawain, motiveysyon, paglalahad ng aralin, malayang talakayan, paglalahat, paglalapat hanggang sa pagsasagawa at pangwakas na gawain. At upang masukat ang natutunan ng mga mag-aaral ay magbibigay ang guro ng evalwasyon na binubuo ng ilang mga tanong tungkol sa napag-aralan. Ang huling bahagi naman ay ang pagbibigay ng kasunduan o asaynment para sa susunod na aralin.
Ngayon, sa paglabas ng mga makabagong pamamaraan sa pagtuturo, hindi na kailangan pa ang paggawa ng banghay aralin ayon sa nakararami. Ngunit marami pa rin ang tutol dito sa dahilang mawawalan ng sistema ang pagtuturo ng mga guro.
Para sa akin, kailangan pa rin ang banghay-aralin dahil mas nagiging organisado ang pagtuturo kung meron nito. Ikaw, sang-ayon ka ba sa pag-alis sa banghay-aralin o hindi?
Biyernes, Disyembre 12, 2008
Isteyjes sa Pagkatuto ng Wika
Bago tayo matutong magsalita, iba't ibang isteyjes muna ang ating pagdadaanan upang maging epektibo sa pagsasalita at ito ay nagsisimula mula nang tayo ay maisilang sa daigdig.
Ang una sa sampung isteyjes na ito ay ang pag-iyak. Sa paglabas pa lamang natin sa sinapupunan ng ating ina, nakalilikha na tayo ng tunog na UHA (Ugat, Haligi, Ayan). Pangalawa ay ang kuwing na patinig lamang ang nasasambit, pangatlo ay babling kung saan magkahalong patinig at katinig ang inuusal. Pang-apat ay intonasyon o ang tamang pagtaas o pagbaba ng tono sa pagsasalita. Panglima ay isang salita (holophrastic stage) at pang-anim ay dalawang salita o two-word utterances. Ang pampitong isteyj ay pagbuo ng salita (word inflections), pangwalo ay pagtatanong at pang-siyam ay pagkatutong makabuo ng kompleks na pangungusap (complex constructions). Ang pangsampu at panghuli ay ang matyur na pananalita (speech) kung saan nagagawa na nating makipag-usap sa iba.
Ang bawat isteyj na ito ay mahalaga upang tayo ay maging epektibo sa ating pagsasalita.
Ang una sa sampung isteyjes na ito ay ang pag-iyak. Sa paglabas pa lamang natin sa sinapupunan ng ating ina, nakalilikha na tayo ng tunog na UHA (Ugat, Haligi, Ayan). Pangalawa ay ang kuwing na patinig lamang ang nasasambit, pangatlo ay babling kung saan magkahalong patinig at katinig ang inuusal. Pang-apat ay intonasyon o ang tamang pagtaas o pagbaba ng tono sa pagsasalita. Panglima ay isang salita (holophrastic stage) at pang-anim ay dalawang salita o two-word utterances. Ang pampitong isteyj ay pagbuo ng salita (word inflections), pangwalo ay pagtatanong at pang-siyam ay pagkatutong makabuo ng kompleks na pangungusap (complex constructions). Ang pangsampu at panghuli ay ang matyur na pananalita (speech) kung saan nagagawa na nating makipag-usap sa iba.
Ang bawat isteyj na ito ay mahalaga upang tayo ay maging epektibo sa ating pagsasalita.
Biyernes, Disyembre 5, 2008
Likas at Artipisyal na Wika
Kailan nga ba maituturing na likas o artipisyal ang isang wika? Ang wika ay likas kapag natututunan ito nang hindi namamalayan ng tao at umuunlad nang hindi nangangailangan ng pag-aaral, samantalang artipisyal naman ang wika kapag ito ay lumilikha ng simbolismo at nangangailangan ng pag-aaral.
Ang ating wikang pambansa na Filipino ay maituturing na likas sapagkat ito ay ginagamit natin araw-araw at natututunan natin habang tumatagal. Artipisyal naman ang mga banyagang wika tulad ng Nippongo, Pranses, Espanyol at iba pa dahil kinakailangan ang masusing pag-aaral bago natin ito matutunang gamitin sa epektibong paraan. Kinakailangan muna nating malaman ang tamang stress, tamang pagbigkas at lahat ng tungkol sa kanilang gramatika. Ilang halimbawa ng salitang Espanyol ay Muchas Gracias na katumbas ng maraming salamat sa Filipino, Como Esta Usted Amigo? o kumusta ka kaibigan? at Buenas Tardes na nangangahulugang magandang hapon. Ilan lamang sa napabantog na artipisyal na wika ang Volapuk na pinasimulan ni John Martin Schleyer sa Baden, Germany noong 1879-1880; ang Esperanto ni Ludwig Lazar Zamenhoff na isang optalmologo sa Bialystok, Poland; at ang Interlingua na ipinakilala ni Giuseppe Peano noong 1951.
Sa ating panahon ngayon kung saan pahirap nang pahirap ang buhay at tumitindi ang krisis at kompetisyon sa trabaho, magiging malaking tulong sa atin kung mayroon tayong alam na ibang lengguwahe maliban sa Filipino. Ngunit gayunpaman, huwag nating kalimutan na Filipino ang ating pambansang wika at ito ang una nating dapat tangkilikin bago ang iba.
Ang ating wikang pambansa na Filipino ay maituturing na likas sapagkat ito ay ginagamit natin araw-araw at natututunan natin habang tumatagal. Artipisyal naman ang mga banyagang wika tulad ng Nippongo, Pranses, Espanyol at iba pa dahil kinakailangan ang masusing pag-aaral bago natin ito matutunang gamitin sa epektibong paraan. Kinakailangan muna nating malaman ang tamang stress, tamang pagbigkas at lahat ng tungkol sa kanilang gramatika. Ilang halimbawa ng salitang Espanyol ay Muchas Gracias na katumbas ng maraming salamat sa Filipino, Como Esta Usted Amigo? o kumusta ka kaibigan? at Buenas Tardes na nangangahulugang magandang hapon. Ilan lamang sa napabantog na artipisyal na wika ang Volapuk na pinasimulan ni John Martin Schleyer sa Baden, Germany noong 1879-1880; ang Esperanto ni Ludwig Lazar Zamenhoff na isang optalmologo sa Bialystok, Poland; at ang Interlingua na ipinakilala ni Giuseppe Peano noong 1951.
Sa ating panahon ngayon kung saan pahirap nang pahirap ang buhay at tumitindi ang krisis at kompetisyon sa trabaho, magiging malaking tulong sa atin kung mayroon tayong alam na ibang lengguwahe maliban sa Filipino. Ngunit gayunpaman, huwag nating kalimutan na Filipino ang ating pambansang wika at ito ang una nating dapat tangkilikin bago ang iba.
Mag-subscribe sa:
Mga Post (Atom)